اشاره:
اگرچه صید آبزیان بیقصد و غرض صورت نمیگیرد، امّا مصرف آنها به حساب نیازهای انسانی گوناگون میباشد . بهرهبرداری غذایی و هم استفادههای زینتی ـ زینتهای آرایشی و نگهداری آنها در آکواریوم ـ ، تفریحی، ورزشی، اقتصادی، صنعتی، آزمایشگاهی و دارویی از مصارف عقلایی آبزیان شمرده میشود که مضاعف قابل دقت بوده و بایستی در جای خویش آنالیز گردد .
در این نوشتار گذری کوتاه بر این مباحث داریم:
استفاده
زینتی با اینکه انسانها دارنده سلیقههای متفاوت میباشند، امّا در بهکارگیری اشیای گوناگون زینتی سازگارند . آبزیان یک عدد از منابع مهمّ دستیابی به تزیینات به شمار میآیند که گاه با انجام تغییرات ساده یا این که پیچیده، تازگی بخش فضای زندگی هستند . دو کفهایها و حلزونهای دریایی به خوبی دارنده این اثرند . بعضی حلزونها به تیتر دکمههای زینتی برای خرقه به کار گیری میشوند و گونههایی از صدفها و مرواریدها در جواهرسازی کاربرد دارا هستند .
فقه اسلام خیر صرفا این امور را نهی نمیکند، بلکه نسبت به مصرف صحیح و اصولی آن تشویق مینماید؛ چرا که کشش و گرایش انسان به زیبایی ودیعهی الهی و جزو ارزشها به شمار میآید .
کماکان که مالک تفسیر گرانسنگ المیزان در زیر آیهی شریفهی: ( . . . . وَتَسْتَخْرِجوُا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُونَهَا . . .)([1]) میفرماید: غرض از استخراج زینت برای پوشیدن لؤلؤ و مرجانی میباشد که از دریا گرفته میشود و زنان خود را با آن میآرایند .([2])
استعمال
تفریحی نگهداری آبزیان در آکواریوم و کلکسیونها از پاراگراف استفادههای تفریحی مجاز است . صید ورزشی نیز از اقسام استعمال تفریحی میباشد .
آبزیان یک عدد از منابع عمدهی اقتصاد بعضا کشورها به حساب میآیند . درآمد ارزی حاصل از صید، فروش و صادرات این نعمتهای الهی میتواند به عنوان یک عدد از شاخصهای رشد ارز و نیز اشتغال زایی شمرده شود .
قواعد همگانی قراردادها نظیر وجود وضعیت کافی برای طرفین قرارداد؛ همچون قصد، اختیار، بلوغ و هم قواعد عمومی کالای قضیه داد و ستد از جمله؛ مشخص و معلوم بودن فرآورده و قابلیت تسلیم آن و . . . که در فقه معاملات آمده می باشد می بایست رعایت شود . ازاینرو میتوان گفت: بهرهمندی عقلایی و شرعیخواه در موضوع خرید و فروش و تجارت یا دیگر کاربردهای اقتصادی بلامانع میباشد .
استفاده
صنعتی به کار گیری از آبزیان در کارها صنعتی و آزمایشگاهی تا آنجا که بر خلاف قواعد همگانی فقه آبزیان نباشد، سوای انواع می باشد . میتوان از روغن ماهی و برخی سموم آبزیان برای معالجه بیماریها استفاده نمود . استفادهی درمانی از فرآوردههای ماهی بدون فلس با اجازهی مجتهد جامع الشرایط و به تشخیص پزشک معالج دارای مسئولیت در موقعیت ضروری هم یک عدد از موضوعات روز می باشد که در نوشتارهای بعدی به این جور مصارف میپردازیم . این مطلب نگاهی به ارزیابی استفاده تغذیهای به عنوان مشهورترین مصرف دارد .
به کارگیری
تغذیهای اعتنا عموم انسانها در ارتفاع تاریخ به آبزیان نگاه تغذیهای بوده میباشد . روز جاری هم این موضوع بخش عمدهای از مطالعات و پژوهشهای علمی را به خود اختصاص داده هست .